Rodzicielstwo bliskości jest podejściem, które opiera się na tworzeniu silnej więzi emocjonalnej między rodzicami a dziećmi. W tym kontekście rozwód może stanowić ogromne wyzwanie, ponieważ wprowadza zmiany i niepewność zarówno wśród rodziców jak dzieci. Tym niemniej zasady rodzicielstwa bliskości mogą stanowić podstawę do tworzenia zdrowych i satysfakcjonujących relacji między rodzicami i dziećmi nawet w trudnych okolicznościach. Tworząc te podstawy, warto rozpocząć je od tak podstawowej kwestii jak to, jak powiedzieć dziecku o rozwodzie…
Rozwód to bardzo ciężkie doświadczenie dla całej rodziny. Rodzice z reguły nie mają pojęcia, jak powiedzieć dziecku o swojej decyzji. Albo ukrywają do końca temat, udając, że po prostu mieszkają osobno, bo tak wygodniej, albo wręcz mówią wprost, że to tylko na chwilę i nie ma, o czym mówić.
Dziecko w wieku szkolnym może zrozumieć to jako informację, że należy temat ukrywać, sądząc, że to coś wstydliwego. Tworzy się zamknięte koło toksycznych problemów zakopanych pod dywan, które w pewny momencie zarzutują na funkcjonowanie młodego człowieka, stając się podstawą wielu zaburzeń i problemów w kolejnych latach życia. Zatem warto to wszystko dobrze przemyśleć, omówić i poukładać. Jak to zrobić, dowiesz się z poniższego tekstu.
Jak powiedzieć dziecku o rozwodzie – Przygotowanie planu działań
Warto mieć wcześniej przygotowany plan rozmowy, ponieważ jest to sytuacja trudna emocjonalnie dla wszystkich. Przygotowanie się do rozmowy pomoże zbudować spójny i jasny komunikat. Zapewnisz dziecku tym samym poczucie bezpieczeństwa i bycia rozumianym. I choć wydaje się to trudnym i ciężkim zadaniem, obok i tak bolesnego tematu rozstania, warto mieć wcześniej przygotowany plan, ponieważ:
- W momencie rozmowy z dzieckiem o rozwodzie, rodzice mogą sami być przytłoczeni emocjami. Posiadanie wcześniej przygotowanego planu pomoże utrzymać spokój i pewność siebie, a także uniknąć chaosu lub niejasności w przekazaniu informacji.
- Przygotowany plan pomoże skupić się na najważniejszych kwestiach, które dziecko powinno zrozumieć, takich jak utrzymanie miłości rodzicielskiej, możliwość spędzania czasu z obojgiem i zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa i miłości ze strony obojga rodziców.
- Przygotowanie planu umożliwi rodzicom zgodne przekazanie informacji i utrzymanie spójnego stanowiska wobec dziecka. Spójność jest kluczowa, aby dziecko nie czuło się zdezorientowane i nie otrzymywało sprzecznych informacji.
- Przygotowanie planu pozwoli rodzicom zastanowić się nad potencjalnymi pytaniami, jakie może zadać dziecko, i przygotować odpowiedzi, które będą spokojne, empatyczne i prawdziwe. To pomoże w zapewnieniu dziecku poczucia zrozumienia i komfortu.
Plan działań – 9 kroków
1. Przygotuj się do rozmowy
Istotną zasadą rodzicielstwa bliskości jest reagowanie z wrażliwością. Każde dziecko i każda rodzina jest unikalna, dlatego ważne jest, aby rodzice byli wyczuleni na indywidualne potrzeby swoich dzieci. Zastanów się, co konkretnie chcesz dziecku przekazać. To nie może być spontaniczna rozmowa. Dziecko będzie pamiętało ją do końca życia. Ustalcie z partnerem/ partnerką wspólną, spójną strategię. Napiszcie sobie jej scenariusz – przykładowa rozmowa – w kolejnym akapicie.
2. Wybierz odpowiedni moment i miejsce
Nie powinno się rozmawiać o rozwodzie, gdy dziecko jest zmęczone, złe lub zdezorientowane. Rozmowa przeprowadzona w bezpiecznym domowym zaciszu na pewno będzie łatwiejsza, ale można też wybrać miejsce poza domem, w którym dziecko rzadko bywa. Nie będzie miało wtedy trudnych skojarzeń na co dzień z wybranym otoczeniem.
3. Mów w sposób zrozumiały i nie odwlekaj rozmowy
Mów prosto. Odpowiadaj na pytania dziecka w zakresie, w jakim te pytania formułuje. Zapewnij, że będzie w stałym kontakcie z obojgiem rodziców, jeśli taki jest Wasz plan. Nie odwlekaj tej trudnej rozmowy – dzieci doskonale czują, że coś jest nie tak. Przeprowadź ją najlepiej zanim którekolwiek z rodziców się wyprowadzi – dziecko może się później obwiniać za odejście rodzica, myśląc, że to przez nie.
4. Nie obwiniaj siebie ani drugiego rodzica
To nie jest czas na oskarżanie i szukanie winnego. Dziecko nie może być używane jako karta przetargowa albo argument w rozwodowej dyskusji. Nie powinno być nigdy manipulowane ani nawet zachęcane do stawania po czyjejś stronie. Takie działania uszkadzają w nim podstawę poczucia bezpieczeństwa. I choć może być Ci czasem ciężko nie powiedzieć, że to “typowe dla Twojego ojca”, to zagryź zęby i zanieś ten komunikat do swojego indywidualnego terapeuty, który może Ci pomóc przepracować całe to niełatwe doświadczenie.
5. Słuchaj dziecka
Dziecko może czuć całe spektrum emocji w trakcie tej rozmowy, takich jak smutek, złość czy zagubienie. Daj mu czas i przestrzeń, aby wyraziło swoje uczucia i myśli. Ważne jest, aby nie umniejszać jego odczuć, nie mówić, że to nic takiego.
6. Daj dziecku poczucie kontroli i stabilności
Dziecko po rozwodzie mamy i taty może odczuwać niepokój i brak stabilizacji w swoim życiu. Pomóż mu w zachowaniu poczucia bezpieczeństwa i stabilności poprzez zachowanie stałych rytuałów.
7. Znajdź wsparcie dla siebie i dla dziecka
Spotkaj się z psychologiem, który pomoże Ci/Wam w radzeniu sobie z emocjami, w znalezieniu najlepszego sposobu na zmierzenie się z nową sytuacją. Wizytę możesz umówić w naszym centrum stacjonarnie w Warszawie lub online.
8. Mów mu często, że jest kochane
Dziecko może myśleć, że to z jego powodu rodzice się rozwodzą. Dlatego istotne jest zapewnienie, że nie ma nic wspólnego z tą decyzją. Myśl “to przeze mnie” może mieć różne konsekwencje, takie jak: zmniejszone poczucie własnej wartości czy trudności w relacjach z innymi. Poczucie winy wpływa z czasem na zdolność do nawiązywania i utrzymywania zdrowych relacji. Pojawi się w nim np. obawa, że zagraża relacjom i zacznie unikać wszelkiej bliskości. Za tym pójdą problemy szkolne czy nawet zaburzenia psychiczne takie jak depresja.
9. Daj dziecku czas na przetworzenie informacji
Po przekazaniu dziecku informacji o rozwodzie, daj mu czas na przetworzenie informacji i zadawanie pytań. Dziecko może potrzebować czasu na zrozumienie, co się dzieje i jak ta sytuacja wpłynie na jego życie. Przy takiej życiowej zmianie, każda osoba w rodzinie potrzebuje czasu na zaakceptowanie nowej rzeczywistości. Daj swojemu dziecku przestrzeń na procesowanie informacji w swoim tempie i odpowiadaj na jego pytania, jeśli się pojawią.
Jak powiedzieć dziecku o rozwodzie – Scenariusz rozmowy
Może on wyglądać różnie w zależności od wieku dziecka, jego dojrzałości emocjonalnej i indywidualnych potrzeb. Poniżej przedstawiamy ogólny przykład rozmowy, która może stanowić punkt wyjścia do tego ważnego dialogu:
Rodzic: Jasiu, chcielibyśmy porozmawiać z tobą o pewnej ważnej sprawie. Wiem, że ostatnio w naszej rodzinie dużo się działo, było sporo zmian, a teraz muszę ci coś powiedzieć. Mama/tata i ja podjęliśmy trudną decyzję o rozstaniu się.
Dziecko: Co to znaczy „rozstać się”?
Rodzic: To oznacza, że mama i tata przestaną być małżeństwem. Zrozumieliśmy, że jest nam lepiej jak jesteśmy koleżanką i kolegą niż małżonkami. Ale to, co się nie zmienia, to nasza relacja z Tobą. Nadal jesteśmy Twoimi rodzicami i zawsze będziemy.
Dziecko: Czy to oznacza, że już nie będziemy razem mieszkali?
Rodzic: Tak, to prawda. Od teraz mama i tata będą mieszkać w osobnych domach. Chciałabym jednak, abyś wiedział, że zawsze będziemy cię kochać i troszczyć się o ciebie tak samo.
Dziecko: Czy to przez coś, co ja zrobiłem?
Rodzic: Absolutnie nie! To ważne, abyś wiedział, że to nie jest twoja wina. Dorosłość i małżeństwo to złożone sprawy, a nasza decyzja dotyczy nas jako dorosłych, a nie twojego zachowania.
Dziecko: Czy to oznacza, że już nigdy nie zobaczę mamy/taty?
Rodzic: Nie, oczywiście, że zobaczysz! Będziesz mieć czas i z mamą i tatą. Postaramy się, abyś nadal spędzał czas z nami obojgiem i będziemy się opiekować Tobą tak samo, jak wcześniej.
Dziecko: Czy nasza rodzina się rozpadła?
Rodzic: Nasza rodzina nadal istnieje, tylko teraz będziemy funkcjonować w nieco inny sposób. W dalszym ciągu jesteśmy twoją rodziną, a teraz będziemy skupiać się na tym, aby wspólnie zbudować nowy sposób życia na co dzień.
Dziecko: Czy będziecie walczyć między sobą?
Rodzic: Będziemy starać się jak najlepiej dogadywać i nie kłócić. Nasze decyzje będą dotyczyć nas jako dorosłych, a naszym celem jest, abyś ty czuł się bezpieczny i kochany. Będziemy rozmawiać i podejmować decyzje, które będą najlepsze dla ciebie.
Dziecko: Czy to oznacza, że już nigdy nie będziemy szczęśliwą rodziną?
Rodzic: To zrozumiałe, że możesz czuć się smutny i zaniepokojony, ale chcę, abyś wiedział, że nasza miłość do ciebie nie zmienia się. Będziemy dalej tworzyć szczęśliwe chwile jako rodzina, tylko w nieco inny sposób.
Rodzic powinien być gotów na dodatkowe pytania i zapewnić dziecko, że jest dostępny do rozmowy i wsparcia emocjonalnego. Ważne jest również, aby zapewnić dziecko, że jego uczucia są ważne i że będą miały miejsce dalsze rozmowy na ten temat w przyszłości.
Należy również pamiętać, że każda sytuacja rozwodowa jest inna, a każda rodzina ma swoje unikalne potrzeby i wyzwania. Warto znaleźć podejście, które najlepiej odpowiada Waszej sytuacji. W niektórych przypadkach, np. gdy występują problemy z komunikacją między rodzicami, konieczne może być wsparcie ze strony specjalisty, takiego jak psycholog, mediator czy terapeuta rodzinny, aby pomóc w ustaleniu zasad życia na nowych warunkach.
Centrum Terapii Rodzin – Całe Plemię oferuje rodzicom i dzieciom rodzinne i indywidualne sesje terapeutyczne, które pomogą zrozumieć i przetworzyć trudne emocje związane z rozwodem. W naszym centrum w Warszawie doświadczeni terapeuci wspierają w procesie dostosowania się do nowej sytuacji.
Zadzwoń do nas, porozmawiamy, jak możemy Wam pomóc.
tel: 22 580 88 00
