Budowanie Relacji Dziecka w Grupie Rówieśniczej.

Przeczytasz ten artykuł w: 5 minut(y)

Część I: Wpływ, Trudności

Wprowadzenie

Życie małego człowieka jest nieustanną podróżą w świat nowości i odkryć. Dla dzieci każdy dzień to przypływ „nowości” i „pierwszych razów” – pierwszy wózek spacerowy, pierwsze wyjście do żłobka czy przedszkola, pierwsza ulubiona zabawka, pierwszy kolega lub koleżanka. To, co dla nas dorosłych może wydawać się naturalne i przyziemne, dla dziecka jest źródłem fascynacji i zachwytu. Jednak warto czasem zatrzymać się i spojrzeć na świat oczami dziecka, aby lepiej zrozumieć tę niezwykłą perspektywę. Warto także zrozumieć, że lęk, także ten odczuwany przez dzieci, jest czymś naturalnym, ale może też przybrać trudną formę.

W dzisiejszym tekście skupimy się na znaczeniu grup społecznych w życiu dziecka, a zwłaszcza na roli grupy rówieśniczej. Zastanowimy się nad tym, jakie korzyści niesie za sobą kontakt z rówieśnikami, jakie mogą pojawić się trudności w relacjach z nimi oraz w jaki sposób rodzice i opiekunowie mogą wspierać dzieci w budowaniu pozytywnych relacji rówieśniczych.

Rola Grup Społecznych w Życiu Dziecka

Grupa społeczna to zbiór co najmniej trzech osób, które współdziałają ze sobą w celu zaspokajania wspólnych potrzeb. Charakteryzuje się trwałą strukturą i względnie jednolitym systemem norm i wartości. Warto również dodać, że grupa społeczna to zbiorowość ludzi zespolonych więzią społeczną, przejawiającą się w poczuciu łączności, przynależności grupowej i wspólnym działaniu na rzecz realizacji wspólnych celów.

W rzeczywistości możemy dostrzec wiele podobieństw między grupami społecznymi a plemionami. W obu przypadkach są to grupy ludzi, których mogą łączyć liczne wspólne tradycje, wierzenia oraz sposoby organizacji i codziennego funkcjonowania.

Jakie grupy społeczne mogą wpływać na życie dziecka? Oto niektóre z nich:

Rodzina: Rodzina jest pierwszą i podstawową grupą społeczną dla dziecka. To rodzinny krąg ma duży wpływ na kształtowanie jego osobowości, myśli i uczuć, a także buduje obraz samego siebie i poczucie własnego „ja”.

Grupa przedszkolna/żłobkowa: Dla małego dziecka przedszkole lub żłobek to pierwszy krok w kierunku samodzielności społecznej. To tam po raz pierwszy spotyka rówieśników i uczy się interakcji z nimi.

Klasa szkolna: Szkoła staje się ważnym miejscem, gdzie dzieci nawiązują trwałe relacje rówieśnicze, uczą się współpracy i rozwiązywania problemów i konfliktów.

Sąsiedzi/podwórko: Okolica, w której mieszka dziecko, może stanowić kolejne źródło kontaktów z rówieśnikami. Wspólne zabawy na podwórku czy placu zabaw to często niezapomniane doświadczenia.

Grupy ludzi na różnorodnych zajęciach, np. podczas uprawiania sportów: Dzieci mogą być częścią różnych grup zainteresowań, gdzie poznają nowych przyjaciół i uczą się współdziałania w zespole.

Inne grupy: Istnieje wiele innych kontekstów społecznych, w których dziecko może przebywać i nawiązywać relacje, takie jak grupy wakacyjne, obozy, zajęcia pozalekcyjne czy koła zainteresowań.

Człowiek jako istota społeczna

Warto podkreślić, że człowiek, bez względu na wiek, jest istotą społeczną. Wszyscy potrzebujemy innych ludzi, aby zdrowo funkcjonować i rozwijać się. Dla dziecka pierwszą i fundamentalną grupą społeczną jest rodzina. Rodzina odgrywa ogromną rolę w kształtowaniu osobowości dziecka, jego myśli i uczuć oraz budowaniu poczucia własnej wartości.

Kolejnym ważnym środowiskiem społecznym są rówieśnicy. Dzieci uczą się od siebie nawzajem, budują więzi, rozwijają umiejętności komunikacyjne i uczą się rozwiązywać konflikty. To właśnie w relacjach z rówieśnikami kształtuje się wiele umiejętności społecznych, które będą przydatne w dorosłym życiu.

Znaczenie Relacji z Rówieśnikami

Interakcje z rówieśnikami są niezwykle ważne dla rozwoju dziecka. Poprzez zabawę z rówieśnikami, dzieci nie tylko miło spędzają czas, ale także uczą się budować relacje, komunikować się, rozwiązywać konflikty i rozwijać inne umiejętności interpersonalne. Pierwsze przyjaźnie i pierwsze konflikty z rówieśnikami stanowią przygotowanie do dorosłego życia.

Znaczenie relacji z rówieśnikami można podsumować w kilku punktach:

• Nauka zasad i norm społecznych: Dzieci uczą się, jak funkcjonuje społeczeństwo, jakie są akceptowane zachowania i jakie normy obowiązują w grupie.
• Rozwijanie umiejętności współpracy: Poprzez wspólną zabawę i działania grupowe dzieci uczą się, jak ważne jest współdziałanie i pomoc innym.
• Budowanie więzi: Dzieci nawiązują przyjaźnie, które mogą trwać przez wiele lat. Relacje z rówieśnikami stanowią podstawę dla późniejszych kontaktów społecznych.
• Zaspokajanie potrzeb aprobaty i uznania: Poprzez bycie akceptowanym i lubianym przez rówieśników, dziecko rozwija poczucie własnej wartości i pewności siebie.
• Konstruktywne współzawodnictwo: Rywalizacja z rówieśnikami może być zdrowa i inspirująca, ucząc dziecko dążenia do osiągania celów.
• Rozwijanie zainteresowań: Pasje rówieśników mogą stać się inspiracją dla dziecka, aby tworzyć własne hobby i pasje.
• Lojalność: Dziecko uczy się, jak ważne jest zaufanie, szczerość i spełnianie obietnic w relacjach z innymi.
• Empatia i altruizm: Dzieci uczą się rozumieć uczucia innych, współczuć im i reagować w odpowiedni sposób. Pomaganie innym staje się wartością.
• Pewność siebie: Dzieci, które są lubiane i spędzają czas w towarzystwie rówieśników, często stają się bardziej śmiałe i odważne.

Relacje rówieśnicze to ważny element rozwoju społecznego dziecka, a także źródło nauki i doświadczeń, które będą miały wpływ na całe jego życie. To właśnie w relacjach z rówieśnikami dzieci uczą się, jak funkcjonuje świat społeczny, jakie są reguły i jak radzić sobie w różnych sytuacjach.

Trudności w Relacjach Rówieśniczych

Mimo że relacje z rówieśnikami są istotne i pełne możliwości rozwoju, nie zawsze układają się one gładko. Dzieci mogą napotykać na różnego rodzaju trudności w kontaktach z rówieśnikami. To naturalne i często nieuniknione. Ważne jest jednak, aby rozpoznać te trudności i odpowiednio na nie reagować.

Czym mogą być spowodowane trudności w relacjach rówieśniczych? Oto kilka potencjalnych przyczyn:

• Niskie poczucie własnej wartości lub zbyt wysokie mniemanie o sobie: Dzieci, które mają niskie poczucie własnej wartości, mogą odczuwać lęk przed odrzuceniem i unikać kontaktów z rówieśnikami. Z kolei dzieci z nadmierną pewnością siebie mogą mieć trudności w nawiązywaniu zdrowych relacji.
• Nieśmiałość: Nieśmiałe dzieci mogą czuć się niekomfortowo w nowych sytuacjach i unikać towarzystwa rówieśników co wynika z  wynika z obawy przed byciem ocenianym.
• Obawy przed odrzuceniem: Dzieci często boją się, że zostaną odrzucone przez rówieśników. Ta obawa może prowadzić do unikania kontaktów i izolacji społecznej.
• Wcześniejsze złe doświadczenia: Jeśli dziecko miało negatywne doświadczenia w kontaktach z rówieśnikami, może być bardziej ostrożne i nieufne wobec innych.
• Trudności w odnalezieniu się w środowisku poza domem: Zmiana środowiska, na przykład rozpoczęcie nauki w szkole, może być stresująca i skomplikowana dla dziecka.
• Brak kontaktu z innymi dziećmi przez długi czas: Długotrwała absencja w szkole, na przykład spowodowana chorobą, może wpłynąć na to, że dziecko ma trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami.

Jeśli dziecko napotyka na trudności w relacjach rówieśniczych, może to prowadzić do różnych skutków. Dla niektórych dzieci te trudności mogą być krótkotrwałe i łatwo przekształcić się w pozytywne doświadczenia. Jednak u innych mogą pojawić się długotrwałe konsekwencje, prowadzące do trudnych przeżyć. Może to być sygnał dla rodziców by uważniej przyglądać się dziecięcym zachowaniom. 

Skutki Problemów w Relacjach Rówieśniczych

Problemy w relacjach z rówieśnikami mogą prowadzić do różnych konsekwencji, zarówno krótkotrwałych, jak i długotrwałych. Oto niektóre z potencjalnych skutków:

• Poczucie osamotnienia: Dziecko może czuć się odizolowane i pozbawione wsparcia społecznego.
• Agresja: Nieumiejętne radzenie sobie z trudnościami w relacjach może prowadzić do wybuchów agresji wobec rówieśników.
• Stres: Długotrwały stres związany z trudnościami w kontaktach rówieśniczych może wpłynąć na ogólny stan psychiczny dziecka.
• Wycofanie: Niektóre dzieci, zamiast konfrontować się z problemami, mogą się wycofywać i unikać kontaktów społecznych.
• Niechęć angażowania się w różne czynności, np. zajęcia pozalekcyjne: Dziecko może unikać różnych aktywności społecznych, co może ograniczać jego rozwój.
• Unikanie szkoły: Problemy w relacjach rówieśniczych mogą prowadzić do unikania szkoły i spadku motywacji.
• Problemy emocjonalne: Dzieci mogą reagować na trudności emocjonalne, takie jak nadmierny smutek czy drażliwość.
• Buntownicza postawa: Trudności w relacjach rówieśniczych mogą prowadzić do buntowniczego zachowania. Bunt ten często jest skierowany do dziecięcych autorytetów.

Jeśli Twoje dziecko wykazuje któreś z powyższych objawów na początek warto uważniej je obserwować. Zobaczyć, kiedy takie sytuacje się zdarzają, zastanowić się, co może być powodem. Czasami w trudnych dla dziecka sytuacjach wystarczy szczera rozmowa z nim, znalezienie problemów i ich źródeł, a potem wypracowanie nowych wzorców radzenia sobie, co poprawi komfort życia Twojego dziecka.

Jeśli takie objawy u twojego dziecka są długotrwałe i nasilone warto rozważyć rozmowę ze specjalistą. Nasz zespół otoczy Was wsparciem. Razem możemy pomóc Twojemu dziecku. Zadzwoń do nas tel.:  22 580 88 00 lub umów wizytę